Verðlagsþróun þriðja fjórðungs ársins liggur nú fyrir oghefur Seðlabanki Íslands gert nýja verðbólguspá í ljósi hennar. Spáð er aðverðbólga milli áranna 1997 og 1998 verði 1,6% en aðeins 0,6% frá upphafi tilloka ársins 1998. Því er spáð að á milli áranna 1998 og 1999 hækki verðlag um1,3% en um 2% yfir árið 1999.
Vísitala neysluverðs lækkaði um 0,4% á milli annars og þriðja ársfjórðungs1998, sem samsvarar 1,5% verðhjöðnun á heilu ári. Spá Seðlabankans frá því íjúlí sl. gerði ráð fyrir 0,4% hækkun vísitölunnar, þannig að bankinn ofspáðivísitölunni verulega. Þó er spáskekkjan innan tveggja staðalfrávikaskekkjumarka. Forsendur spárinnar í júlí gerðu ráð fyrir óbreyttu gengikrónunnar. Raunin varð hins vegar sú að gengi krónunnar styrktist um tæplega 1%.Einnig benda nýjustu upplýsingar alþjóðastofnana til þess að innflutningsverðlagí erlendri mynt lækki mun meira á þessu ári en gert var ráð fyrir í síðustu spá.Í forsendum júlíspárinnar var gert ráð fyrir 0,5% lækkun innflutningsverðlags íerlendri mynt en nú er gert ráð fyrir 1,5% lækkun á þessu ári. Skv. nýjustuupplýsingum virðist einnig sem launaskrið hafi verið ofmetið og framleiðniþróunvanmetin við síðustu spá. Að lokum skýrist ofspá síðasta ársfjórðungs af áhrifumsumarútsalna á fatnaði sem voru í fyrsta sinn tekin inn í ágústvísitöluna ogleiddu til tæplega 0,5% lækkunar vísitölunnar í þeim mánuði.
Vegna árstíðarbundinnar lækkunar á verði ýmissa liða er gert ráð fyrir aðvísitala neysluverðs lækki um 0,3% á næstu tveimur mánuðum. Spáin um breytingu ámilli ársmeðaltala lækkar nokkuð frá síðustu spá, úr 2% í 1,6%, og spáin umbreytingu yfir árið lækkar talsvert, úr 1,6% í 0,6%. Á næsta ári er gert ráðfyrir 1,3% verðbólgu milli ára og 2% yfir árið. Spáin gerir ráð fyrir 3,7%hækkun umsaminna launa í janúar næstkomandi, 2% launaskriði á næsta ári, 2,5%framleiðniaukningu, óbreyttu gengi og 1% hækkun innflutningsverðlags í erlendrimynt. Þess má einnig geta að á undanförnum mánuðum hefur bensínverð lækkaðverulega á erlendum mörkuðum jafnframt sem gengi dollars gagnvart krónu er númun lægra en um áramót. Þessi verðlækkun hefur enn ekki komið að fullu fram ílækkun útsöluverðs til neytenda. Mismunur útsöluverðs og tafins kostnaðarverðs ííslenskum krónum hefur því aukist og byggir spáin á því að útsöluverð bensínslækki á næstunni.
Miðað við forsendur þeirrar verðbólguspár sem hér er birt mun raungengi miðaðvið hlutfallslegan launakostnað hækka um 4,1% á yfirstandandi ári en 1,4% árið1999. Miðað við hlutfallslegt neysluverðlag hækkar raungengi nokkru minna eða1,9% á þessu ári, en breytist lítið á því næsta. Raungengi verður þó áframtiltölulega lágt í lengra sögulegu samhengi. Hins vegar felur þetta í sér aðraungengi krónunnar á mælikvarða launa mun á næsta ári hafa náð því stigi semþað var á fyrir gengislækkanirnar 1992 og 1993 en ekki á mælikvarða verðlags.
Nánari upplýsingar veitir Már Guðmundsson aðalhagfræðingur bankans, í síma569 9600.
Nr. 60/1998
22. október 1998